تعهدنامه‌های مالی و غیرمالی در قراردادها

تعهد، در لغت به معنای بر عهده گرفتن، مدیون کردن خود در قبال چیزی یا کاری و تازه کردن پیمان می‌باشد؛ و در اصطلاح به معنی بر عهده گرفتن انجام کاری یا عدم انجام کاری است. به عبارت دیگر زمانی که شخصی، وظیفه و تکلیفی نسبت به شخص دیگر دارد، تعهد گفته می‌باشد. تعهدنامه، یک سند حقوقی است که به طرفین آن، متعهد و متعهدله می‌گویند. متعهد، شخصی است که وظیفه دارد تا امور موضوع تعهد را انجام دهد. متهدله نیز شخصی است که موضوع طرف تعهد به نفع او اجراء می‌گردد.

در هر تعهدنامه‌ای می‌بایست متعهد به طور دقیق مشخص شود و در هر تعهدنامه‌ای می‌بایست مشخص گردد که تعهد به نفع چه کسی انجام می‌گردد .گاهی نیز ممکن است ذی نفع تعهد، شخص ثالث (شخصی خارج از طرفین تعهد نامه) باشد.

با توجه به ماده 214 قانون مدنی، گفته شده: مورد معامله باید مال یا عملی باشد که هر یک از متعاملین تعهد تسلیم یا ایفاء آن را می‌کنند. تعهدنامه‎‌های غیرمالی جرو دسته‌ی دوم این بخش، یعنی همان عمل می‌تواند قرار بگیرد که در ادامه به توضیحات تعهدنامه غیرمالی خواهیم پرداخت.

موضوع تعهدنامه

با مکتوب کردن تعهد به صورت قرارداد میان طرفین، تعهد برای متعهد ایجاد می‌گردد. در اصطلاح حقوقی به توافق میان متعهد و متعهدله، تعهد قراردادی گفته می‌شود. مثلاً عقد ازدواج یکی از انواع تعهدنامه است که در آن مرد متعهد به پرداخت نفقه و مهریه می‌شود، قاعدتاً این نوع تعهد میان زوج و زوجه صورت می‌گیرد.
طبق ماده ۱۰ قانون مدنی: هر دو طرف می‌توانند در مورد هر نوع موضوع قانونی و مشروع با یک دیگر توافق کنند. تعهد قانونی نیز به واسطه حکم قانون گذار ایجاد می‌شود.

 تعهدنامه مالی

موضوع تعهدنامه مالی، به معنی نقل و انتقال مالکیت (عین یا منافع) یک مال منقول یا غیر منقول می‌باشد. برای مثال مبایعه نامه نوعی تعهد مالی است که مورد معامله را به خریدار تحویل می‌دهد، طرفین مبایعه‌نامه خریدار و فروشنده هستند.
سند تعهد مالی را می‌توان به صورت دستی یا رسمی تنظیم کرد، مگر در صورتی که قانون، تنظیم سند به صورت رسمی را الزام آور کرده باشد که شرایط رسمی کردن اسناد را هم در ادامه ذکر کرده‌ایم.

 مفهوم تعهد غیرمالی

برخلاف تعهد نامه مالی، به هر تعهدنامه‌ای که موضوع آن مال یا حقوق مالی اشخاص  و به طور کلی نقل و انتقالات مالکیت نباشد، تعهدنامه غیرمالی گفته می‌شود. برای مثال، حق حضانت یک حق غیرمالی است. تعهدنامه‌ای که به منظور سلب یا واگذاری این حق تنظیم می‌شود نیز یک تعهدنامه غیر مالی محضری به حساب می‌آید.

 الزامات ایفای به تعهد غیرمالی

مباحثی که مربوط به وفای به تعهد و انجام تعهد که در الزامات وفای به تعهد غیرمالی بررسی می‌‎شود،  از این قرار است:

1. ایفاء تعهد به عهده چه کسی است
2. موضوع ایفاء تعهد چیست
3. انجام تعهد در قبال چه کسی می‌باشد
4. انجام تعهد چه زمانی و در کجاست و پرداختی از بابت کدام دین است
5. هزینه‌ی انجام تعهد بر عهده‌ی چه کسی است

 اعتبار تعهد نامه دستی

سند تعهدنامه می‌تواند به دو صورت سند عادی یا سند رسمی تنظیم شود. تعهدنامه‌ی دستی، سندی است که توسط طرفین توافق‌نامه (متعهد و متعهدله) امضاء شده، اما در دفاتر اسناد رسمی، ثبت نشده است. در صورت تبدیل تعهدنامه از غیررسمی به رسمی، باید آن در دفاتر اسناد رسمی به ثبت رسانده شود. لازم به ذکر است که تعهدنامه دستی نیز لازم الاجراء بوده، مگر در مواقعی که قانون گذار ثبت رسمی این سند را الزامی کرده باشد.

 ابطال یا فسخ تعهدنامه رسمی

پیش از این گفتیم اگر قانون ثبت، تعهدنامه را در دفاتر اسناد رسمی الزام آور کرده باشد، طرفین باید سند را به ثبت برسانند، در غیر این صورت، سند اعتبار قانونی ندارد. در صورت رسمی شدن سند تعهدنامه، دیگر طرفین قرارداد نمی‌توانند یک جانبه و بدون موافقت دیگری از عمل به تعهداتشان امتناع کنند.
فسخ تعهدنامه، به این معناست که انحلال یک سند، توسط متعهد یا متعهدله است؛ قانون گذار شرایط فسخ اسناد و قراردادهای میان اشخاص را در قانون مدنی پیش‌بینی کرده است.
اقاله‌ی قرارداد به معنای انحلال آن توسط طرفین است؛ یعنی متعهد و متعهدله می‌توانند با توافق یکدیگر قرارداد را منحل کنند.
قابل توجه است که سند توافق‌نامه، دارای مدت زمان مشخص است که در تعهد نامه ذکر می‌گردد، بعد از به پایان رسیدن مدت مشخص شده، تعهدنامه به طور خودکار خودش، منحل می‌گردد.

پ.ن: خود مبحث تعهدات، انواعی دارد؛ ولی در این مقاله، هدف اصلی ما، پرداختن به تعهدنامه‌های مالی و غیرمالی است. جهت اطلاعات بیشتر، به قسمت مقالات سایت کار و کسب ویرا، مراجعه نمائید.

مؤسسه آتی تجارت کار و کسب ویرا

در چهار دپارتمان :

دپارتمان مدیریت امور قراردادی  _  حقوقی شرکت‌‌ها

دپارتمان تنظیم قراردادهای اختصاصی

دپارتمان امور ثبت و تغییرات شرکت‌ها و برندها

دپارتمان آموزش‌های کاربردی (باشگاه مهارت افزایی ویرا)

_ با شعار یاور حقوقی شما  _

در کنار مدیران و کار و کسب‌ها

شما می‌توانید جهت دریافت اطلاعات بیشتر و خرید جدیدترین دوره‌های حقوقی، به فروشگاه  مجموعه کار و کسب ویرا مراجعه فرمائید. به علاوه، می‌توانید با دریافت نوبت مشاوره، مشکلات حقوقی خود را به صورت خصوصی با ما در میان بگذارید.

کارشناسان و همکاران ما پاسخگوی شما هستند.

۰۲۱-۲۶۷۶۱۴۸۸

۰۲۱-۲۲۳۸۳۱۰۰

۰۲۱-۲۲۳۸۳۲۰۰

۰۹۳۹۸۵۵۷۵۴۸