ثبت چک در سامانه صیاد

ثبت چک در سامانه صیاد، در حال حاضر تنها از طریق اپلیکیشن های معتبر پرداخت موبایل و یا سایت بانک ( اینترنت بانک و همراه بانک ) امکان پذیر بوده که نحوه ثبت چک در سامانه صیاد تمامی این اپلیکیشن ها از یک روند مشابه پیروی می کند. برعکس، استعلام چک  در صورت ثبت اطلاعات آن، از طریق سامانه صیاد بانک مرکزی قابل انجام می باشد؛ همچنین شما از اپلیکیشن صاد 24 نیز برای ثبت و انتقال و تایید چک می‌توانید استفاده کنید .

از  آنجا که  مواد 310 تا 317 در قانون تجارت، اختصاص یافته به چک هستند با توجه به حجم وسیع مبادلات صورت گرفته با چک، برای اداره این معاملات و نظم بخشیدن به آن ها کافی نبود، در طی سال های گذشته، قانون گذار ایران تلاش کرده است تا با تصویب قوانین مختلف، مقررات مربوط به چک را نظم و سامان دهد . یکی از این قوانین قانون جدید صدور چک است که در سال 1397 تصویب شده است. قانون اصلاحی صدور چک، تغییرات اساسی را در رابطه با چک به همراه داشته که سامانه صیاد، از مهمترین این تغییرات می باشد.  

سامانه صیاد یا سامانه صدور یکپارچه دسته چک، عنوان سامانه ای می باشد که هر چند از حیث تاریخ تاسیس آن یعنی سال 1396 یک سامانه نسبتا قدیمی و با سابقه به حساب می آید، اما از آن جهت که از زمان اجباری شدن ثبت چک در آن، یعنی 5 فروردین سال 1400 ، مدت زمان زیادی نگذشته است ، می توان آن را سامانه ای جدید و تا حدودی ناشناخته برای عموم مردم معین نمود.

سامانه ثبت چک صیادی چیست؟

سامانه صدور یکپارچه دسته چک که ، سامانه صیاد نامیده می شود، عنوان سامانه ای است که ،  از سوی بانک مرکزی و با هدف کلی تشدید نظارت بر روند صدور دسته چک برای متقاضیان و معاملات مربوط به چک از جمله ویرایش چک در سامانه صیاد​ راه اندازی شده است . 

دلیل راه اندازی سامانه صیاد آن بود که تا پیش از راه اندازی این سامانه، افراد زیادی،  بدون اینکه از مقررات مربوط به چک و به خصوص مقررات کیفری آن آگاه باشند، اقدام به گرفتن دسته چک و صدور چک کرده بودند، که تعداد بسیار بالایی از این چک های صادر شده، برگشت خورده و منتهی به صدور گواهی عدم پرداخت و در نهایت صدور حکم حبس برای صادرکنندگان آن شده بود.

v برگشت زدن چک ثبت نشده، برای دارنده آن، امکان پذیر نیست ؛ چرا که، مطابق قانون جدید صدور چک، بانک ها از ارائه گواهی عدم پرداخت و برگشت زدن چک های ثبت نشده در سامانه صیاد، ممنوعیت دارند .

به این ترتیب، فعالان حوزه معاملات چک، با سامانه ای مواجه هستند که هرچند از حیث نام و تاریخ تاسیس، سامانه ای باسابقه و قدیمی محسوب می گردد، اما از حیث تاریخ شروع به کار، سامانه ای نوپا  می باشد که برخی از ویژگی های آن عبارتند از:

۱: دریافت دسته چک، وابسته به ثبت اطلاعات فرد در این سامانه و احراز صلاحیت وی توسط بانک مرکزی بوده که این امر، احتمال صدور چک های برگشتی را کاهش داده و از حجم پرونده های مربوط به چک در دستگاه قضایی خواهد کاست.

۲: به دلیل روش خاص ثبت اطلاعات و نحوه ثبت چک در سامانه صیاد بانک مرکزی، گیرنده چک صیادی، علاوه بر استعلام چک صیاد، امکان استعلام وضعیت عملکرد کسی که قصد دارد چک را به وی دهد نیز از طریق سامانه صیاد دارد .

۳: چک های صادر شده در سامانه صیاد، هر کدام دارای شناسه ای یکتا بوده که یک شماره 16 رقمی درج شده در گوشه چک می باشد، که با استعلام آن می توان پیش از دریافت چک ، اعتبار آن را استعلام نمود.[P02] 

نکته ای که باید به آن توجه شود آن است که در حال حاضر، امکان لغو چک در سامانه صیاد وجود ندارد و برای لغو چک ثبت شده در این سامانه باید به بانک مراجعه  کرده و از طریق مراجعه حضوری، برای ابطال چک اقدام نمود.

لزوم ثبت چک در سامانه صیاد بانک مرکزی

تا قبل از تاریخ 5 فروردین سال 1400 ، ثبت چک در سامانه صیاد بانک مرکزی، یک عمل اختیاری بود که تنها  از سوی عده بسیار کمی انجام می گرفت؛ اما از این تاریخ و با اعلام ممنوعیت صدور چک در وجه حامل و ملزم شدن ثبت چک در سامانه صیاد بانک مرکزی، تمامی افراد بایستی با ثبت اطلاعات چک و همچنین اطلاعات هویتی انتقال گیرنده چک در سامانه صیاد، از مقررات جدید چک تبعیت کنند . دلایلی که لزوم ثبت نام چک در سامانه صیاد بانک مرکزی را  توجیه می کند، عبارتند از:

۱: مطابق ماده 21 قانون جدید صدور چک: « … سامانه مذکور به نحوی خواهد بود که صدور هر برگه چک مستلزم ثبت هویت دارنده، مبلغ و تاریخ مندرج در چک برای شناسه یکتای برگه چک توسط صادرکننده بوده و امکان انتقال چک به شخص دیگر توسط دارنده تا قبل از تسویه آن، با ثبت هویت شخص جدید برای همان شناسه یکتای چک امکان‌پذیر باشد… »

با توجه به این ماده و اعلامیه صادره از سوی بانک مرکزی، صادرکننده چک، به محض صدور چک موظف است اطلاعات چک را که شامل ذینفع چک یا گیرنده چک، مبلغ و تاریخ چک بوده را در سامانه صیاد یا همان سامانه پیچک بانک مرکزی ثبت کرده و پس از آن، مجاز به تحویل چک به ذینفع می باشد. همچنین، ذی نفع چک نیز باید ثبت نهایی چک را در سامانه صیاد تایید کند. بنابراین، تا زمانی که ثبت چک مطابق این دستورالعمل در سامانه صیاد انجام نگرفته و نهایی نشده باشد ، گیرنده چک به عنوان دارنده آن شناخته نشده و پرداخت وجه چک به وی یا انتقال چک توسط او به دیگری، امکان پذیر نیست .

۲: دلیل مهم دیگر لزوم ثبت چک در سامانه صیاد بانک مرکزی، تبصره 1 ماده 21 مکرر اصلاح قانون چک مصوب 1397 بوده که مقرر داشته است:

« در مورد چک ‌هایی که پس از گذشت دو سال از لازم‌الاجرا شدن این قانون صادر می‌ شوند، تسویه چک صرفا در سامانه تسویه چک ( چکاوک ) طبق مبلغ و تاریخ مندرج در سامانه و در وجه دارنده نهایی چک براساس استعلام از سامانه صیاد انجام خواهد شد و در صورتی ‌که مالکیت آنها در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، مشمول این قانون نبوده و بانک‌ ها مکلفند از پرداخت وجه آنها خودداری نمایند… »

به این ترتیب، در صورتی که چک صیاد،در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت نشود و تاریخ صدور آن نیز پس از گذشت دو سال از تاریخ لازم الاجرا شدن قانون جدید چک باشد، دارنده چنین چکی، حق دریافت وجه آن از سامانه چکاوک که سامانه انحصاری تسویه چک خواهد بود را نخواهد داشت. 

نحوه ثبت چک در سامانه صیاد

یکی از سوالات مهمی که در رابطه با سامانه صیاد قانون جدید صدور چک مطرح می شده ، آن است که نحوه ثبت چک در سامانه صیاد به چه صورت بوده و چگونه چک را در سامانه صیاد ثبت کنیم؟ تعداد زیادی از افراد جامعه برای ثبت چک در سامانه صیاد به سایت بانک مرکزی مراجعه کرده و در کمال تعجب متوجه می شوند که سامانه صیاد بانک مرکزی، چنین امکاناتی ندارد .

نکته ای که در رابطه با ثبت چک در سامانه صیاد باید به آن توجه شود آن است که در حال حاضر، ثبت چک در سامانه صیاد بانک مرکزی امکان پذیر نبوده و تنها اپلیکیشن های معتبر پرداخت موبایل که نام آن‌ها در سایت شاپرک قید گردیده مانند آپ و ۷۲۴ و اپلیکیشن صاد24 و همچنین، درگاه‌ های نوین بانک ‌ها و موسسات اعتباری ( اینترنت بانک و همراه بانک ) ارائه دهنده این خدمت هستند .

با توجه به اینکه نحوه کار با این اپلیکیشن ها و ثبت چک در سامانه صیاد از طریق آن ها تقریبا مانند یکدیگر بوده، در این قسمت  به آموزش نحوه ثبت چک در سامانه صیاد در اپلیکیشن آپ می پردازیم:

۱پس از اجرا ی برنامه آپ، گزینه چک صیادی را انتخاب کنید .

در صفحه جدید، توضیحاتی در مورد سامانه صیاد و مقررات مربوط به آن برای شما نمایش داده می شود . پس از مطالعه این توضیحات بر روی دکمه بعدی کلیک نمایید.

اکنون همانطور که در تصویر زیر ملاحظه می فرمایید، وارد سامانه صیاد برنامه آپ شده اید. به منظور ثبت چک در سامانه صیاد، گزینه ثبت چک صیادی را انتخاب کنید .

در این بخش ، در کادر اول، نام بانک صادرکننده چک را وارد کرده و در کادر دوم، شماره 16 رقمی صیادی را و سپس بر روی دکمه مرحله بعد، کلیک نمایید.

این بخش ، مرحله احراز هویت می باشد. بدین منظور، پس از وارد کردن اطلاعات کارت بانکی خود در فیلدهای مشخص شده، دکمه استعلام را کلیک نمایید.

چنانچه تمامی مراحل ثبت چک در سامانه صیاد را مطابق دستورالعمل توضیح داده شده، انجام دهید ، پیغام ثبت موفقیت آمیز چک در سامانه صیاد، مطابق تصویر زیر به شما نشان داده می‌شود .